کنگاهی به آمارهای ناسازگار بهداشت و دیگر سازمان ها (کشاورزی، صنایع، معادن) در شهرستان بستان آباد

یکی از مظاهر و نشانه‌های رشد هر جامعه، آمارهای متناسب با جمعیت و امکانات موجود در آن جامعه است. رشد امکانات بهداشتی، صنعتی و آموزشی متناسب و موزون با سایر امکانات بالقوه کشاورزی و هم‌راستا با جغرافیای جمعیتی اساس پروسه جامعه شهری و روستایی را تشکیل می‌دهد؛ اما متأسفانه دقت در نمودارها و آمارهای موجود در شهرستان بستان‌آباد عکس این قضیه صادرشده است. رشد آهنگین تولیدات صنعتی، معدنی و کشاورزی با جغرافیای پهناور با جمعیت متناسب هیچ پیوستگی را با آمارهای بهداشتی نشان نمی‌دهد. در این نوشتار می‌توان با تأملی اندک به این مهم دست‌یافت.
آمارهای زیر که بر طبق دادهای سازمان جهاد كشاورزي آذربايجان شرقي سال ۱۳۸۹ درج شده است میزان تولیدات در موارد گوناگون را نشان می‌دهد. به‌خوبی دیده می‌شود که در بیشتر موارد شهرستان بستان‌آباد علی‌رغم جمعیت کم نسبت به سایر شهرستان‌ها نقش اساسی در باروری تولیدات کشاورزی را داشته است.

در جدولی دیگر مربوط به سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ آمارهای محصولات زراعی و باغی شهرستان به‌تفصیل بیان شده است.

سهم تولید محصولات زراعی و باغی استان در سال زراعی ۹۳- ۱۳۹۲

همچنین با توجه به آمارهای دیگر این سازمان، در شهرستان بستان‌آباد تولید برخی محصولات کشاورزی مانند سیب‌زمینی و هویج از میزان بالایی برخوردار بوده و در این زمینه تولید سیب‌زمینی از رتبه سوم استان برخوردار است.

علاوه بر بعد کشاورزی که جایگاه به خصوصی در استان داشته است همچنین در بعد صنعتی در شهرستان شهرک واحدهای صنعتی نظیر صنایع مواد غذایی و آشامیدنی – صنایع نساجی و چرم – صنایع شیمیایی – صنایع کانی غیرفلزی – صنایع فلزات اساسی – صنایع سلولزی – صنایع برق دایر و به فعالیت مشغول می‌باشند.

بر طبق آمار اداره صنعت و معدن بر اساس بررسی به‌عمل‌آمده ۸ معدن فعال از قبیل پوکه معدنی، پرلیت، سنگ لاشه، خاک صنعتی و سنگ گچ در سطح شهرستان بستان‌آباد موجود است. میزان تولید سالانه آن‌ها ۸۱۰۴۵۰ تن و ۶/۲۸ درصد کل استان ذخیره قطعی آن‌ها ۱۷۵۲۵۱۸۰ تن معادل ۱/۲۱ درصد کل استان و تعداد شاغلین بخش معدن آن ۱۵۸ نفر معادل ۴/۱ درصد کل استان می‌باشد.

با ذکر و توصیف آمار و جداول فوق، به مقایسه آن‌ها با شرایط و وضعیت بهداشتی شهرستان خواهیم پرداخت.

تعداد آزمایشگاه‌های شهرستان زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال ۹۱ و ۹۲

تعداد رادیولوژی شهرستان زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال ۹۱ و ۹۲

تعداد بیمارستان شهرستان در سال ۹۱ – ۹۲

تعداد تخت فعال بیمارستانی شهرستان در سال ۹۱ – ۹۲

تعداد پزشکان شهرستان زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال ۹۱ و ۹۲

تعداد متخصصین شهرستان زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال ۹۱ و ۹۲

نسبت پزشکان شهرستان به ازای جمعیت در سال ۹۱ و ۹۲

نسبت دندان‌پزشکان شهرستان به ازای جمعیت در سال ۹۱ و ۹۲

جمعیت تحت پوشش خانه‌های بهداشت شهرستان در سال ۹۱ و ۹۲

تعداد درمانگاه و مرکز اعتیاد شهرستان زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال ۹۱ و ۹۲

تعداد مراکز توان‌بخشی شهرستان زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال ۹۱ و ۹۲

مساحت کل کاربری بهداشتی در شهر بستان‌آباد در وضع موجود ۰/۰۹ هکتار هست که سرانه آن به ازاء هر نفر در حدود ۰/۰۵ مترمربع می‌باشد. با توجه به حداقل سرانه استاندارد که حدود ۷۵/۰ مترمربع می‌باشد حدود ۱/۳۵۸۷ هکتار زمین موردنیاز است که حدود ۱/۲۶۷۸ هکتار کمبود در بخش بهداشتی در شهر بستان‌آباد به چشم می‌خورد که از این لحاظ بستان‌آباد وضعیت خوبی ندارد.

طبق استاندارد برای هر نفر ۱۰ هزار خانوار ۳۰۰ تختخوابی بیمارستانی لازم است، هم‌اکنون شهر بستان‌آباد دارای حدود ۴۲۰۰ خانوار است پس باید ۱۲۶ تخت خواب داشته باشد ولی در حال حاضر بیمارستان بستان‌آباد ۹۶ تخت خواب دارد که ۳۰ تخت خواب کمتر از استاندارد است. طرح هادی مصوب سال ۱۳۷۴ نیز مراکز کاربری درمانی ۱/۴۵ هکتار پیش‌بینی کرده بود که این کاربری با توجه به مطالب محقق و تأمین نشده است.

با بررسی جداول فوق به نتایجی اسفبار در ساماندهی امور بهداشتی در خدمت‌رسانی به شهرستان مواجه می‌شویم. آمارهایی که هیچ‌گاه با آمارهای تولیدی و صنعتی شهرستان سازگاری نشان نمی‌دهد. رتبه این شهرستان بیشتر در میان اعداد ۱۶-۱۲ می‌چرخد که بارزترین آن حتی در نبود مراکز توان‌بخشی شهرستان خلاصه می‌شود. به‌راستی چرا شهرستان بستان‌آباد بااین‌همه امکانات زیربنایی و تولیدی در زمینه بهداشت با عدم کارایی‌های اساسی روبرو است؟

به‌جا است که مسئولان ذی‌ربط تدابیر لازم را برای بهبود وضعیت بهداشت مردم شهرستان را در دستور کار خود قرار داده باشند؛ که محققان یکی از علل مهاجرت ساکنان این شهرستان را عدم خدمات‌رسانی در حد شایسته به مردم ارزیابی می‌کنند. امیدواریم در آینده نزدیک با تدابیر لازم و همت مسئولان آنچه را که شایسته مردم این شهرستان است از سوی کارگزاران به نحو احسن اجرایی شود.

منابع:

خلاصه گزارش اقتصادی اجتماعی و فرهنگی شهرستان بستان‌آباد در سال ۱۳۸۹٫

بررسی تطبیقی شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی در سال ۱۳۹۲٫